Derde etappe: Bennekom - Lage Vuursche (80 km)

Natuurvriendenhuis de Bosbeek in Bennekom

Zondag 26 april 2015 -
Op tijd vertrokken uit de Bosbeek in Bennekom. De gps doet het weer en wijst braaf naar de route die inderdaad maar een paar kilometer van het Natuurvriendenhuis ligt*). En zonder kletsroute omrijroute zoals gisteren...
We zetten koers naar de Hoge Veluwe. In het Kroller Moller museum daar bevindt zich een aantal prachtige werken van Van Gogh en op een bedevaart als de onze is een bezoekje daaraan een must. Als we over het Planken Wambuis rijden, lijkt de wereld uitgestorven. Er is vrijwel niemand in het bos en het ruikt er alsof de wereld gister is gemaakt. De lijster grijpt zijn kans en zingt dat het een lieve lust is. Overal in het bos bloeien de krentenboompjes waardoor er een bruidssluier van witte bloesem door het groen schemert. Ik weet niet hoe Vincent dit zou schilderen, maar ik vermoed dat hij er iets prachtigs van zou maken.

Japanners bekijken Van Goghs

In Otterlo gaat de route scherp linksaf richting Barneveld. Wij gaan rechtsaf richting het museum dat een kilometer of vier verder ligt. Voor de ingang wordt juist een buslading Japanners uitgeladen. Het bezoek ontpopt zich als een 'close encounter' met deze gasten uit het oosten. In marstempo stevenen ze af op de meest beroemde schilderijen. Vervolgens worden er in hoog tempo foto's gemaakt. Niet van de schilderijen maar van oom Mikumy naast de Aardappeleters en tante Yoshiko voor de zonnebloemen. Een boeiend geheel dat zich voltrekt in een adembenemend tempo. Een van de suppoosten vertrouwt ons toe dat het gemiddelde bezoek van een bus Japanners een half uur tot maximaal drie kwartier duurt, daarna zit iedereen weer keurig in de bus op weg naar de Keukenhof of een ander hoogtepunt der Lage Landen.

Postbode Joseph Roulin

Wat mij het meest opvalt in de collectie van het Kroller Muller museum is het feit dat Van Gogh zo ongelooflijk productief is geweest in zijn laatste levensjaar. Bijna alsof hij voelde dat de dood hem op de hielen zat. Er hangen prachtige werken tussen zoals de beroemde zonnebloemen maar ook het portret van de postbode uit Arles. Te veel om op te noemen. Bijzonder ook dat je door de afstand te variëren tussen jou en de schilderijen soms een heel ander beeld krijgt.

Na de kunst (en de koffie in restaurant de Koperen Kop!) was het tijd om verder te fietsen. De route voert richting Barneveld waardoor je het hogere gedeelte van de Veluwe weer verlaat. Onderweg komen we langs het middelpunt van Nederland waar een zich een oeroude gerechts- en offerplaats bevindt. Hier werd vroeger recht gesproken onder een oude lindeboom. Dit zijn leuke details in een toch al mooie route.

Daarna volgt het boerenland met de kippenboerderijen rondom Barneveld en in het dorp natuurlijk het beroemde kasteel van Jan van Schaffelaar waar hij al dan niet vanaf sprong. Ik houd het erop dat ie sprong, een goed verhaal is nooit weg.

De route door Amersfoort voert door de Kamperpoort langs de monumentale middeleeuwse Muurhuizen via de Lange Jan de stad weer uit. Ook hier is weer zo veel te zien, maar ja, dan komen we nooit op tijd in Lage Vuursche.

Precies om zes uur rollen we het bos uit en ruiken we de pannenkoeken. Tijd voor iets lekkers! Daarna naar het Koos Vorrinkhuis, het Natuurvriendenhuis dat hier vlakbij het dorp ligt. Morgen Koningsdag, een dag waarop veel Nederlanders traditioneel uit hun dak gaan. Hoe zouden die Japanners daar wel niet tegenaan kijken?? Geen idee, maar ze gaan er vast veel, héél veel foto's van maken...


(*) voor de liefhebber: je vindt Natuurvriendenhuis de Bosbeek als je op km 110 van kaart 7 van het routeboekje de weg langs het spoor volgt in westelijke richting dan kom je na een paar km op een splitsing waar je scherp linksaf naar de Bosbeek kunt rijden)

Tweede etappe: Ravenstein - Bennekom (52 km)

Zaterdag 25 april 2015

'Zachtjes tikt de regen op het zolderraam...' Ken je dat liedje? Nou, zo begon de dag dus. Maar na een strategisch langdurig ontbijt was dat probleem ook weer opgelost. Een mens moet zich weten te behelpen.

De route voert van Ravenstein noordwaarts over de grote rivieren: Maas, Waal en Nederrijn steken we over. Holland op zijn mooist! Het gras is jong en sappig en de wegkanten zijn versierd met het uitbundige geel van verwilderd koolzaad met zijn diepzoete geur en het tere rose van de pinksterbloem

De boerenzwaluwen zijn ook terug en scheren rondom de daken van de boerderijen. Hier en daar tjilpen nog groepjes huismussen. Ze worden steeds zeldzamer en dat is jammer want het zijn prachtige vogeltjes. Boven de weilanden buitelt de kievit terwijl de scholekster ons luid scheldend volgt tot we uit zijn territorium zijn. Ook de roofvogels zijn actief, we zien een paar prachtige buizerden die vanuit de verte hun typisch melancholieke miauwen laten horen. Mooi...!!!

Bij Renkum verlaten we de route om koers te zetten naar het Nivon-huis in Bennekom. Een peuleschil want dit huis ligt op een paar kilometer. Maar ja, deze route is karaktervormend dus wat gebeurt er...? Juist ja: de regen komt met bakken uit de hemel en op het moment suprême dat de gps zijn superieure meerwaarde had zullen bewijzen, geeft hij de geest. 'Battery is empty...' Gggrrr@$/#^&&^##**/#!!!
Tsja, en vervangen in een stortbui lijkt geen goed idee en natuurlijk geen bushok in de buurt (die zjjn hier dan ook volstrekt overbodig, zelden zoveel dure auto's bij elkaar gezien als hier).

Kort en goed, na kilometers in de regen doemt er een bordje op 'Nivon-huis' met een pijl een haakse bocht terug de heuvel op... Dat was zwoegen dus, nou ja voor sommigen van ons, vooral degenen met onbestemde xx-leeftijd dus. Het was al met al een louterende ervaring voor we een half uur later druipend en wel op de stoep van ons onderkomen stonden.

Eerste etappe: Eindhoven - Ravenstein (73 km)

Vrijdag 24 april 2015

Het is een prachtige dag, een van de eerste warme voorjaarsdagen. Een lang weekend (leve de Koning!) vormt de perfecte aanleiding om een stukje te gaan fietsen.

Het samen rijden van de Van Gogh-route is mijn verjaardagscadeautje aan vriendin L die deze zomer xx jaar wordt (censuur... Net boven de 21...) Een tochtje naar Parijs van 900 km lijkt mij uitermate geschikt voor deze eh... onbestemde leeftijd,  toch?

Vanaf station Eindhoven naar Nuenen is maar een kilometer of 11. In het museum wordt voorzien in onze behoefte aan koffie en kunst (ja, let op de volgorde...)

Het Vincentre (Berg 29, Nuenen) is een nieuw museum waar ter gelegenheid van het Van Gogh-jaar in 2015 allerlei activiteiten op touw worden gezet. Er is een interessante vaste tentoonstelling die een aardig inkijkje biedt in het leven van Van Gogh in zijn Nuenense periode (1853-1855). Niet te missen dus en je hoeft er niet per se op de fiets heen.

Het beeld van Vincent dat zich bij mij vormt, is dat van een super gevoelig mens dat er niet in slaagde in balans te komen met de eisen en verwachtingen die zijn ouders (foto) van hem hadden en zijn eigen wensen en passies die hij wilde najagen. Het gevolg laat zich raden: verdriet, boosheid, frustratie. Voor Vincent eindigde dat in zelfmoord, voor zijn broer Theo (foto) leidde dat tot een voortijdig einde. Dat en veel meer verdriet, passie en pijn bracht het leven van Vincent voort. Dat en een groot aantal prachtige en vaak onnavolgbaar fascinerende schilderijen. Wat een nalatenschap!

De rest van de route naar Ravenstein voert door een mooie mix aan Brabants land, hier en daar voorzien van een toefje varkensodeur en een toefje koeienmest. Verderop naar het noorden volgen de prachtige bossen en heidevelden rondom Schaijk.

Hotel de Keurvorst ligt middenin het oude vestingstadje Ravenstein. Een mooi hotelletje in een historisch stadje. Een passend slot van een mooie dag!

'Donker dat toch kleur is'

Aan de gezichten is de zorg om het dagelijks leven goed af te lezen. Het is bijna donker in de kamer. Aan de zoldering hangt een gaslampje dat een zwak, flakkerend licht op de aanwezigen werpt. Met z'n alle eten ze uit een  gemeenschappelijke schotel. Aardappels met spekvet, het avondeten van de gewone man.

Het schilderij, De Aardappeleters van Van Gogh,  is nu een van de bekendste - en duurste - van de hele werd. Het hangt in het Van Gogh Museum in Amsterdam als een stille getuige van de hopeloze strijd tegen armoede en gebrek in Brabant aan het eind van de 19e eeuw. De wevers hadden geen schijn van kans tegen de fabrieken die toen opkwamen en die met behulp van stoommachines de thuiswerkers uit de markt drukten. Met als gevolg een schrijnende armoede.

Deze armoede was er mede de oorzaak van dat keuterboeren, wevers en  wasvrouwen ermee instemden om door Van Gogh getekend en geschilderd te worden. Niet dat ze ijdel waren of niks te doen hadden. Integendeel, maar ze kregen ervoor betaald door het 'schildermenneke' zoals zij die vreemde zoon van de dominee noemden en ieder dubbeltje was er één.

Vincent was in 1853 naar Nuenen gekomen waar zijn ouders inmiddels woonden. Tot nog toe was hij in alles mislukt: in zijn opleidingen, zijn pogingen om kunsthandelaar te worden en zijn streven om predikant te worden.

Het enige wat hem wel erg duidelijk was, was dat hij zijn passie om te tekenen en te schilderen wilde volgen. Dat was nou niet direct iets waar zijn ouders blij mee waren. Toen Vincent na een mislukte periode van een aantal maanden schilderen in Drenthe weer eens aan de achterdeur van zijn ouderlijk huis verscheen, was dat geen feest - voor niemand.

Vincent omschreef in een brief aan zijn broer Theo hoe hij zich voelde: 'als een lelijke, grote, harige hond die met z'n vieze modderpoten door het huis loopt en slechts gedoogd wordt.' Hij mag gebruik maken van een bijgebouwtje van de pastorie om te schilderen en z'n spullen neer te zetten, meer niet. Deert het hem? Waarschijnlijk wel, het is een overgevoelige jongen, die worstelt met zijn gevoel van eigenwaarde en de zin van het leven. Hij vind z'n eigen weg om ermee te dealen door rond te zwerven in de streek met palet en schildersezel en het gezelschap op te zoeken van andere verschoppelingen, de arme boeren en wevers.

Twee jaar, van 1853 tot 1855, woont Vincent in Nuenen. Hij werkt als een bezetene. Zijn doel: de wereld van boeren, wevers en arme mensen om hen heen, zó.te schilderen, dat het donker toch kleur heeft. Dat hij in beelden uidrukken kan, wat zijn schrijnende hart speurt van de werkelijkheid om hem heen.

Het is een marginaal bestaan: hij leeft op de zak van zijn broer Theo die hem geld stuurt en zijn ouders die hem aan hun tafel gedogen. Na twee jaar produceert hij zijn magnum opus: De Aardappeleters. Hij stuurt het Theo, die in die tijd kunsthandelaar is in Brussel, zodat die het kan verkopen. Jaren later zal het nog steeds boven het dressoir van zijn broer hangen. Onverkocht.

☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆

Het dorpje Nuenen prijst zichzelf langs alle toegangswegen in goed Brabants aan als 'Van Gogh Village'. Het nieuwe Van Gogh centrum 'Vincentre' (hoe kom je d'r op...) is in het oude raadhuis tegenover de pastorie waar Van Goghs ouders woonden. In het museum is een erg leuke tentoonstelling over de tijd van Van Gogh in Nuenen met veel aandacht voor de schetsen van boeren en wevers die uiteindelijk uitmondden in de drie versies van De Aardappeleters. 

In het dorp is een wandeling uitgezet langs allerlei plekken die herkenbaar zijn uit zijn werk. Een aanrader om 't museum te bezoeken. De fietsroute gaat vervolgens langs een paar bekende plekken. 

Een omgekeerd vraagteken

Het leven van Vincent van Gogh was nou niet direct een rechte streep van begin naar de finish. Daar zaten eh... nogal wat onverwachte afslagen in de route zal ik maar zeggen. Deze boeiende levensloop komt naadloos terug in de vorm van de route. Het startpunt is station Eindhoven. Vandaar gaat het naar Nuenen, het Brabantse dorpje waar Van Goghs vader predikant was en waar hij zijn grote liefde Margot moest verzaken. Maar nu loop ik op de zaken vooruit. Eerst maar 's een overzicht van de route zelf.

Als een omgekeerd vraagteken slingert de route zich van Eindhoven omhoog richting de Hoge Veluwe waar in het museum natuurlijk de meest prachtige schilderijen van hem te zien zijn. Daarna verder via Amersfoort richting Amsterdam met de mooie collectie Van Goghs in het Stedelijk. Enfin, en zo verder. We gaan het allemaal zien. Morgenochtend gaan we starten, met mooi weer, dus da's een goed begin. We gaan er voor!

De Van Gogh-route (nr. 1)  

GPS-perikelen

Het wonderapparaat der zoekenden in dit leven...

De moderne fietser heeft het makkelijk. Daar waar Van Gogh, gedreven door het lot en een onnavolgbaar karakter, van hot naar her zwierf, hechten wij vakantiefietsers eraan om zonder omwegen daar te komen waar we wezen willen. En wat is er dan makkelijker dan een GPS op je fiets schroeven en af en toe met een schuin oog te kijken of je nog op de route naar het volgende café zit?

Tsja, niets eigenlijk. Klein detail is dan wel dat je dan moet kunnen omgaan met zo'n wonderapparaat. Niks an toch? In iedere auto zit tegenwoordig toch een TomTom? Kind kan de was doen... Nou, mis poes. Geheel in lijn met het feit dat fietsen afzien is (en de moderne vorm van boete doen voor ieder denkbare zonde), is de GPS voor de fietser een apparaat dat een aanslag is op je goede humeur, je schaarse vrije tijd en je hoop op een beter leven en dat alles in één.

Maar ja, wel makkelijk om simpeltjes de route te kunnen volgen dus niet gezeurd en fluks de DVD's in de laptop met daarop de cursus die iedere nitwit ogenblikkelijk belooft mee te voeren naar het digitale paradijs. Precies wat ik nodig had  (en deze winter nijver had willen bestuderen). Nou, vergeet het rustig!! Na een avond prutsen met 'firmware' die opeens van eminent belang bleek voor verder levensgeluk en het verschil tussen routes en tracks (ook al zo belangrijk...) en nog zo wat, sloeg de wanhoop toe. Gruwel... waar is de nooduitgang?!

We gaan niet naar Friesland hoor...

Deze diende zich aan in de vorm van vriend Thomas die digitaal allerlei verstandige taal sprak en wilde helpen maar niet direct om de hoek zit. Vriend Dirk - stukken dichterbij en ook al zo'n digitaal wonder - bood uitkomst en offerde een vrije avond aan mij op. Het gevolg: de route staat op de GPS!

Verdwalen kan nu niet meer zonder hoongelach, dus we gaan d'r voor! Overmorgen vertrekken L en ik voor de Tocht der Tochten... Wordt (ongetwijfeld) vervolgd...

Hij die overwint...

Vincent van Gogh in 1866 (13 jaar)

'Hij die overwint' is de naam die hij meekrijgt bij zijn geboorte. Zowel de hoop als het geloof van zijn ouders zijn samengebald in deze naam. Een hoop die uiteindelijk zal uitkomen, ook al is het lang na zijn dood.

Op 30 maart 1853 wordt het gezin van predikant Theodorus van Gogh en Anna Cornelia Carbentus in Zundert verblijd door de geboorte van een zoontje. Ze noemen hem Vincent, naar hun doodgeboren zoontje van een jaar eerder. In totaal kreeg het echtpaar drie meisjes en drie jongens, onder wie Theo, die vier jaar na Vincent geboren werd.

Een foto uit 1866. Theo is 13 jaar en kijkt strak in de camera. Zijn blik heeft iets uitdagends maar is ook onzeker. Een combinatie die zijn hele leven kenmerkend voor hem zal blijven.

Portret van Dr. Gachet

Zijn leven lang zal hij zoeken naar zijn bestemming. Als zoon van zijn vader probeert hij prediker te worden. Dat wordt een jammerlijke mislukking. Ook andere beroepen passen niet bij hem. Rusteloos zwerft Vincent van de ene plaats naar de andere, waarbij hij langzaam maar zeker ontdekt dat het enige wat hem echt interesseert, het schilderen is.

Op 29 juli 1890 sterft Vincent van Gogh in Auvers-sur-Oise aan de gevolgen van een zelfmoordpoging. Hij heeft in z'n hele leven dan één schilderij verkocht.

In 1990 koopt de steenrijke Japanse papiermagnaat Ryoei Saito het portret van Dr. Gachet voor $ 82.5 miljoen. Het is dan het duurste schilderij dat ooit verkocht werd. Saito creeert een schandaal door te verklaren dat het schilderij samen met hem bij zijn dood gecremeerd zal worden. Na zijn overlijden in 1996 is het schilderij nooit meer gezien.